See current and past issues in our e-shop
Enter e-shop
>ČASOPIS PRO MODERNÍ FILOLOGII 2023 (105) 2
I Have a Cat at Home and I Like it! What Do I Call it? A Comparative View of Felinonyms or Cat Names (Based on the Resources in Czech, Slovak and Polish)
ABSTRACT (en)
This article explores a phenomenon in zoonymy, i.e. the naming of animals. It studies the names of cats, the species which, alongside dogs, accounts for the majority of domestic animals in both cities and the countryside. What is more, cats do win much human affection. The analyses conducted are synchronous and comparative; the study focuses on research material from three West-Slavic languages, Czech, Slovak and Polish. The corpus of felionyms comprises 330 unique cat names, each language contributing 110 entries. All the names described refer to urban cats. The analytical part of the article is preceded by a number of observations focusing on terminology and the existing research on the subject. The classification of cat names comprises three categories: I. Indirectly motivated felionyms; II. Directly motivated felionyms; and III. Felionyms with multiple motivations. Categories I and II branch out into additional sub-categories. The most productive motivations for the cat names include: the colour of the fur on a part or the entirety of the cat’s body; size; corpulence; hairiness; pragmatic aspects; names and/or surnames of characters from television, films, literature and songs; and commemorative and birthday names. Among the least productive categories, one may enumerate temporal names; matro- and patronymic names; toponyms; and chrematonyms. The vast majority (almost 80%) of the names in the corpus can be treated as metaphoric transfers. The remaining cases can be considered word-forming derivations, mainly formed through the addition of a suffix.
KEYWORDS (sk)
kočičí jména, felionyma, analýza, čeština, slovenština, polština
KEYWORDS (en)
cat names, felionyms, analysis, Czech language, Slovak language, Polish language
DOI
https://doi.org/10.14712/23366591.2023.2.5
LITERATURE
Balkanski, T. — Cankov, K. (2010): Енциклопедия на българската ономастика, Велико Търново: Университетско издателство „Св. св. Кирил и Методий“.
Buchko, D. — Tkachova, N. (2012): Словник української ономастичної термiнології. Харків: Ранок–НТ.
David J. — Klemensová, T. — Místecký, M. (2022): Od etymologie ke krajině: Onomastika pro 21. století. Ostrava: Host.
Decyk, W. (1996): Motywacyjność zoonimów. Poradnik Językowy, 9, s. 52–56.
Delgado, M. — Munera, J. D. — Reevy, G. M. (2012): Human Perceptions of Coat Color as an Indicator of Domestic Cat Personality. A Multidisciplinary Journal of the Interactions of People and Animals, 25, 4, s. 427–440.
Głowacki, J. (1992): Imiona własne zwierząt w Ogrodzie Fauny Polskiej w Bydgoszczy. Język Polski, 72, 2–3, s. 151–153.
Głowacki, J. (1993): Zoonimy w utworach Edmunda Niziurskiego. In: M. Biolik (ed.), Onomastyka literacka. Olsztyn: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, s. 219–223.
Gorgoň, Z. (2018): Kočky. Příruční atlas. Praha: Universum.
Górnowicz, H. (1959): Zawołania zwierząt domowych w Sztumskiem. Osiągnięcia i postulaty w dziedzinie badań zoonomastycznych w Polsce. Onomastica, 5, s. 451–462.
Hattori, J. (2022): Po čem kočky touží. Jak opravdu rozumět vaší kočce. Překl. J. Škrob. Praha: Slovart.
Hájková, E. (2009): Vlastní jména „domácích mazlíčků“ městských dětí. Slovo o slove, 15, s. 75–83.
Hájková, E. (2010): Jména pro české „domácí mazlíčky“. In: J. David — M. Čornejová — M. Harvalík (eds.), Mnohotvárnost a specifičnost onomastiky. IV. česká onomastická konference, 15.–17. září 2009, Ostrava. Sborník příspěvků. Praha — Ostrava: Filozofická fakulta Ostravské univerzity v Ostravě — Ústav pro jazyk český AV ČR, v. v. i., s. 172–178.
Hofmann, H. (2016): Co nám říká kočka? Kočičí řeč pro dvounožce. Překl. M. Váňová. Praha: Jan Vašut.
Champfleury (2018): Koty: historia, zwyczaje, obserwacje, anegdoty. Překl. K. Belaid. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria.
Chomová, A. (2020): Zoonymá v komunikácii malej sociálnej skupiny (na materiáli mien psov), Acta onomastica, LXI, 1, s. 29–47.
Jakus-Borkowa, E. (1996): Nazwy własne zwierząt ogrodów zoologicznych w Opolu i we Wrocławiu. In: S. Warchoł (ed.), Systemy zoonimiczne w językach słowiańskich. Rozprawy slawistyczne 11. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 199–215.
Kołodziej, A. (2019): W kręgu urbozoonimii słowiańskiej. Studium porównawcze nazewnictwa zwierząt pokojowych w wybranych językach zachodnio- i południowosłowiańskich. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.
Kosyl, C. (1996/1997): Nazewnictwo kotów w literaturze pięknej na tle zoonimii uzualnej, cz. 1. Annales Universitatis Mariae agnieszka kołodziej 259 Curie-Skłodowska, XIV/XV, sectio FF, s. 373–387.
Kosyl, C. (1998): Nazewnictwo kotów w literaturze pięknej na tle zoonimii uzualnej, cz. 2. Annales Universitatis Mariae CurieSkłodowska, XVI, sectio FF, s. 101–113.
Kovachev, N. (1987): Зоонимия — имена на домашни животни. B: Бьлгарска oномастика. София: Наука и изкуство. Krško, J. (2012): Podoby zooným v spoločenskej komunikácii. In: M. Ološtiak (ed.): Jednotlivé a všeobecné v onomastike. 18. slovenská onomastická konferencia, Prešov 12.–14. septembra 2011. Prešov: Filozofická fakulta Prešovskej univerzity v Prešove, s. 144–148.
Kvítková, N. (2010): Výzkum zoonym. In: David, J. — Čornejová, M. — Harvalík, M. (eds.), Mnohotvárnost a specifičnost onomastiky. IV. česká onomastická konference, 15.–17. září 2009, Ostrava. Sborník příspěvků. Praha — Ostrava: Filozofická fakulta Ostravské univerzity v Ostravě — Ústav pro jazyk český AV ČR, v. v. i., s. 292–297.
Lojek, A. (2017): Imiona nadawane kotom jako przejaw współczesnych tendencji nazewniczych w polskiej zoonimii (na podstawie badań ankietowych). Kwartalnik Językoznawczy, 1, 4, s. 43–70.
Nábělková, M. (1986): Pes Zagroš a sučka Zadva, vlk Hlt, lev Lev, čmeliak Smeliak — čiže mená hrdinov v detskej literatúre. Onomastický zpravodaj ČSAV, 27, s. 57–82.
Nowik, K. (1996): Z najnowszej zoonimii Opolszczyzny. Nazwy kotów. In: M. Majtán — F. Ruščák (eds.), 12. slovenská onomastická konferencia a 6. seminár „Onomastika a škola“. Prešov 25. — 26. októbra 1995. Zborník referátov, Prešov: Pedagogická fakulta UPJŠ — Jazykovedný ústav Ľudovíta Štúra SAV, s. 329–333.
Obara, J. (1998): Przezwiska i wyzwiska zwierząt. In: S. Warchoł (ed.), Przezwiska i przydomki w językach słowiańskich, cz. 1. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 275–317.
Odaloš, P. — Vallová, E. (2020): Sústava slovanskej onomastickej terminológie (vznik, existencia, neuralgické miesta, aktualizácia). Folia onomastica Croatica, 29, s. 169–202.
Pastyřík, S. (1994): Co je to hypokoristikon?. In: E. Krošláková (ed.), Jazyková a mimojazyková stránka vlastných mien. 11. slovenská onomastická konferencia, Nitra 19.-20. mája 1994. Zborník referátov. Bratislava — Nitra: Jazykovedný ústav Ľ. Štúra SAV — Vysoká škola pedagogická v Nitre 1994, s. 104–107.
Penar, W. — Magiera, A. — Klocek, C. (2019): Dotychczasowe badania nad pochodzeniem kota domowego. Roczniki Naukowe Zootechniki, 46, 2, s. 67–73.
Pižurica, M. (1977): Boje u zoonimiji. In: J. Vuković (ed.), Savjetovanje o terminologijama narodne materijalne i duhovne kulture 5. Sarajevo: Akademija Nauk, s. 29–45.
Pleskalová, J. (2017a): ABIONYMUM. In: P. Karlík — M. Nekula — J. Pleskalová (eds.), CzechEncy — Nový encyklopedický slovník češtiny. [https://www.czechency.org/slovnik/ ABIONYMUM, přístup: 9.3.2023]
Pleskalová, J. (2017b): TOPONYMUM. In: P. Karlík — M. Nekula — J. Pleskalová (eds.), CzechEncy — Nový encyklopedický slovník češtiny. [https://www.czechency.org/slovnik/ TOPONYMUM, přístup: 9.3.2023]
Rauth-Widmann, B. (2021): Snažíme se porozumět kočce. Mimika, zvuky, řeč těla. Trad. L. Smrčková. Praha: Grada.
Rzetelska-Feleszko, E. (2006): Uczłowieczenie psów (i kotów). In: edaem (red.), W świecie nazw własnych. Kraków — Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, s. 169–184.
Spal, J. (1966): Jména našich psů a koček. Zprávy Kruhu přátel českého jazyka 1965, leden, s. 11–17. Výtah ve Zpravodaji Místopisné komise ČSAV, 7, 146–148.
Strutyński, J. (1993a): Imiona zwierząt pokojowych. Onomastica, 38, s. 203–234.
Strutyński, J. (1993b): Tendencje słowotwórcze w polskiej zoonimii. Język Polski, 73, s. 49–58.
Strutyński, J. (1996): Urbozoonimia polska. Kraków: Tomasz Strutyński.
Strutyński, J. — Warchoł, S. (2004): Nazewnictwo zoonimiczne w środowiskach wiejskich i miejskich. In: R. Mrózek (ed.), Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 99–129.
Svoboda, J. a kol. (1973): Základní soustava a terminologie slovanské onomastiky. Zpravodaj Místopisné komise ČSAV, 14, Praha.
Systemy zoonimiczne w językach słowiańskich. Rozprawy slawistyczne 11 (1996). Ed. S. Warchoł. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Šmilauer, V. (1976): Třídění vlastních jmen. In: M. Blicha — M. Majtán: Zborník pedagogickej fakulty v Prešove Univerzity P. J. Šafárika v Košiciach. V. zasedanie Medzinárodnej komisie pre slovanskú onomastiku a V. slovenská onomastická konferencia (Prešov 3.–7. mája 1972). Zborník materiálov. Bratislava: Slovenské pedagogické nakladatelstvo, s. 109–111.
Šrámek, R. (1999): Úvod do obecné onomastiky. Brno: Masarykova univerzita.
Tomaszewska, S. (1979): Nazwy własne zwierząt łódzkiego Ogrodu Zoologicznego. Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, 25, s. 109–122.
Tomaszewska, S. (1998): Nazwać swoje zwierzę — czyli o wielkomiejskiej zoonimii. Acta Universitatis Lodziensis Folia Linquistica, 37, s. 167–175.
Tomaszewska, S. (2001): Persy, reksy i egzotyki we współczesnym słowniku, czyli rzecz o imionach rasowych kotów. In: T. Michalewski (ed.): Współczesna leksyka, cz. 2. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 132–139.
Videoski, B. (1983): Основен систем и терминологија на словенската ономастика. Скопје: Македонска академија на науките и уметностите.
Warchoł, S. (2011): Słownik etymologicznomotywacyjny słowiańskiej zoonimii ludowej. Słowiańskie nazwy własne zwierząt domowych i udomowionych zwierząt dzikich w środowiskach wiejskich. T. III: Koty, psy. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii CurieSkłodowskiej.
12. slovenská onomastická konferencia a 6. seminár „Onomastika a škola“. Prešov 25. — 26. októbra 1995. Zborník referátov (1996). Eds. M. Majtán — F. Ruščák. Prešov: Pedagogická fakulta UPJŠ — Jazykovedný ústav Ľudovíta Štúra SAV.
Балкански, Т. — Цанков, К. (ed.) (2010): Енциклопедия на българската ономастика. Велико Търново: Университетско издателство „Св. св. Кирил и Методий”.
Бучкo, Д. — Ткачова, Н. (2012): Словник української ономастичної термiнології. Харків: Ранок–НТ.
Видеоски, Б. (ед.) (1983), Основен систем и терминологија на словенската ономастика. Скопје: Македонска академија на науките и уметностите.
Ковачев, Н. (1987): Зоонимия — имена на домашни животни. B: Бьлгарска oномастика. София: Наука и изкуство.
